Begrip 'atheïsme'
ATHEISME betekent niets meer of minder dan ‘niet geloven in god(en)’.
Bij uitbreiding geloven atheïsten evenmin in heilige koeien, heilige bergen of geesten van gestorven voorouders. Wij geloven niet in bovennatuurlijke entiteiten of verschijnselen. In deze website hebben we het over deze uitgebreide inhoud van het woord ‘atheïsme’.
Misschien zou de omschrijving ‘areligiositeit’ beter passen, want ook de term ‘religie’ heeft gaandeweg een bredere inhoud verworven dan louter ‘godsdienst’. Maar dan dreigen we in conflict te komen met de meest recente uitbreiding van de betekenis ‘religiositeit’, namelijk een algemenere vorm van spiritualiteit, gevoelens, gedachten met betrekking tot de zin van het leven. In die laatste betekenis is zelfs de omschrijving ‘atheïstische religiositeit’ (Leo Apostel) niet langer een ‘contradictio in terminis’. Persoonlijk zie ik de noodzaak niet in om de term ‘religiositeit’ te kapen van de (bij)Gelovigen en laten we het daarom houden bij ‘spiritualiteit’.
Er wordt atheïsme vaak verweten dat het om een louter ontkennende strekking gaat. Men spreekt toch ook niet van afilatelisten als men geen postzegels verzamelt, of over anaturisten als men in zwemkledij gaat baden? Atheïsten zeggen wat ze niet zijn, maar wat zijn ze dan wel? Dirk Verhofstadt trachtte daarop een positieve invulling te geven in zijn boek ‘atheïsme als basis voor de moraal’ en hij definieerde daarin zelfs de ‘tien geboden van de atheïst’.
Maar eerst dienen we het begrip ‘atheïsme’ te verdichten tot het ‘humanistisch atheïsme’.
Zoals eerder aangegeven geloven atheïsten niet in bovennatuurlijke entiteiten of verschijnselen en dat simpel feit impliceert dan toch heel wat belangrijke consequenties. Ze zullen geen verwachtingen hebben op een ‘hiernamaals’ met eeuwige maagden, engeltjes, weerzien met gestorven familie, de verschrikkingen van de hel en de duivel, het vagevuur, enz… Ook geen neerdrukkend schuldgevoel in verband met de erfzonde én – erg belangrijk – het besef dat de mens zelf verantwoordelijk is voor zijn daden en dat niet in de schoenen kan schuiven van één of ander opperwezen of teksten in heilige boeken. Ze zullen ook geen energie of tijd investeren in gebeden, kerk- synagoge- of moskeebezoeken, rituelen zoals zelfkastijding, vasten en ramadan.
Zo betekenisloos is die term ‘atheïsme’ dus zeker niet!
En natuurlijk zitten er ook criminelen en onbetrouwbare mensen tussen de atheïsten. Dirk Verhofstadt baseerde zijn vertoog op het ‘humanistisch atheïsme’, maar er lopen natuurlijk ook (neo)nazistische, anarchistische, racistische en andere soorten atheïsten rond.
Het moet duidelijk zijn dat wij het hier uitsluitend hebben over humanistisch atheïsme.
TEKST ANNO 2002
Het is absoluut nodig dat wij bewust worden hoeveel invloed de katholieke kerk en andere sekten op ons gedrag en denken hebben.
Hoe desastreus zijn de gevolgen niet van de "erfzonde" waarmee wij – ook "atheïsten" – werden opgezadeld. Het gaat vooral over onze valse schaamte om uit te komen voor onze kwaliteiten en positieve prestaties, maar duidelijk grijpt dit kunstmatig trauma nog veel verder in ons functioneren als mens in.
We moeten trouwens zo snel mogelijk breken met de negatieve benaming "atheïst". Die werd ons door de tegenpartij opgedrongen. Hoe kunnen wij niet iets zijn waarvan we overtuigd zijn dat het niet bestaat ? Laten we ons de "geestelijk autonoom agerende medemens" of iets dergelijks noemen.
We moeten ons vooral onderscheiden van mensengroepen die enkele dei ex machina nodig hebben om zich correct in het samenleven met anderen te gedragen. Hoe schrikbarend zijn niet de uitspraken zoals "als ik niet in de duivel en het laatste oordeel zou geloven, dan zou ik mijn gang nogal gaan!"
Bij uitbreiding geloven atheïsten evenmin in heilige koeien, heilige bergen of geesten van gestorven voorouders. Wij geloven niet in bovennatuurlijke entiteiten of verschijnselen. In deze website hebben we het over deze uitgebreide inhoud van het woord ‘atheïsme’.
Misschien zou de omschrijving ‘areligiositeit’ beter passen, want ook de term ‘religie’ heeft gaandeweg een bredere inhoud verworven dan louter ‘godsdienst’. Maar dan dreigen we in conflict te komen met de meest recente uitbreiding van de betekenis ‘religiositeit’, namelijk een algemenere vorm van spiritualiteit, gevoelens, gedachten met betrekking tot de zin van het leven. In die laatste betekenis is zelfs de omschrijving ‘atheïstische religiositeit’ (Leo Apostel) niet langer een ‘contradictio in terminis’. Persoonlijk zie ik de noodzaak niet in om de term ‘religiositeit’ te kapen van de (bij)Gelovigen en laten we het daarom houden bij ‘spiritualiteit’.
Er wordt atheïsme vaak verweten dat het om een louter ontkennende strekking gaat. Men spreekt toch ook niet van afilatelisten als men geen postzegels verzamelt, of over anaturisten als men in zwemkledij gaat baden? Atheïsten zeggen wat ze niet zijn, maar wat zijn ze dan wel? Dirk Verhofstadt trachtte daarop een positieve invulling te geven in zijn boek ‘atheïsme als basis voor de moraal’ en hij definieerde daarin zelfs de ‘tien geboden van de atheïst’.
Maar eerst dienen we het begrip ‘atheïsme’ te verdichten tot het ‘humanistisch atheïsme’.
Zoals eerder aangegeven geloven atheïsten niet in bovennatuurlijke entiteiten of verschijnselen en dat simpel feit impliceert dan toch heel wat belangrijke consequenties. Ze zullen geen verwachtingen hebben op een ‘hiernamaals’ met eeuwige maagden, engeltjes, weerzien met gestorven familie, de verschrikkingen van de hel en de duivel, het vagevuur, enz… Ook geen neerdrukkend schuldgevoel in verband met de erfzonde én – erg belangrijk – het besef dat de mens zelf verantwoordelijk is voor zijn daden en dat niet in de schoenen kan schuiven van één of ander opperwezen of teksten in heilige boeken. Ze zullen ook geen energie of tijd investeren in gebeden, kerk- synagoge- of moskeebezoeken, rituelen zoals zelfkastijding, vasten en ramadan.
Zo betekenisloos is die term ‘atheïsme’ dus zeker niet!
En natuurlijk zitten er ook criminelen en onbetrouwbare mensen tussen de atheïsten. Dirk Verhofstadt baseerde zijn vertoog op het ‘humanistisch atheïsme’, maar er lopen natuurlijk ook (neo)nazistische, anarchistische, racistische en andere soorten atheïsten rond.
Het moet duidelijk zijn dat wij het hier uitsluitend hebben over humanistisch atheïsme.
TEKST ANNO 2002
Het is absoluut nodig dat wij bewust worden hoeveel invloed de katholieke kerk en andere sekten op ons gedrag en denken hebben.
Hoe desastreus zijn de gevolgen niet van de "erfzonde" waarmee wij – ook "atheïsten" – werden opgezadeld. Het gaat vooral over onze valse schaamte om uit te komen voor onze kwaliteiten en positieve prestaties, maar duidelijk grijpt dit kunstmatig trauma nog veel verder in ons functioneren als mens in.
We moeten trouwens zo snel mogelijk breken met de negatieve benaming "atheïst". Die werd ons door de tegenpartij opgedrongen. Hoe kunnen wij niet iets zijn waarvan we overtuigd zijn dat het niet bestaat ? Laten we ons de "geestelijk autonoom agerende medemens" of iets dergelijks noemen.
We moeten ons vooral onderscheiden van mensengroepen die enkele dei ex machina nodig hebben om zich correct in het samenleven met anderen te gedragen. Hoe schrikbarend zijn niet de uitspraken zoals "als ik niet in de duivel en het laatste oordeel zou geloven, dan zou ik mijn gang nogal gaan!"
